Piła II


Powrót do strony głównej

Lokalizacja:miasto, gm. Piła, pow. pilski
Zobacz też na: mapa.szukacz.pl
Kategoria:Cmentarz wojenny (jeniecki)
Opis:

Cmentarz jeniecki znajduje się w kompleksie leśnym nad Gwdą, na południowym przedmieściu Leszków (dziś dzielnica Piły) i właściwie najłatwiej chyba się tam dostać boczną drogą od miejscowości Kaczory.
W latach pierwszej wojny w Pile zlokalizowany był obóz jeniecki, w którym przebywało jednocześnie powyżej 40 tysięcy jeńców 13 narodowości (głównie Rosjan). Na leszkowskim cmentarzu spoczywa 2638 żołnierzy, ofiar tego obozu.
Przed wejściem tablica informująca, że jest to obiekt zabytkowy chroniony prawem i stanowi on dobro kultury narodowej: „CMENTARZ WOJENNY Z LAT 1914-1918 ŻOŁNIERZY ARMII ALIANCKICH ZMARŁYCH W NIEWOLI NIEMIECKIEJ NA TERENIE OBOZU JENIECKIEGO W PILE. ZNAJDUJE SIĘ NA NIM OKOŁO 3.000 MOGIŁ, W KTÓRYCH SPOCZYWAJĄ: ROSJANIE, POLACY, LITWINI, ŁOTYSZE, BELGOWIE, BRYTYJCZYCY I ŻYDZI. SĄ TO WYZNAWCY RELIGII :PRAWOSŁAWNEJ, GRECKOKATOLICKIEJ, RZYMSKO-KATOLICKIEJ, MAHOMETAŃSKIEJ I MOJŻESZOWEJ. ZŁĄCZYŁ ICH WSPÓLNY LOS.”
Wejście pomiędzy bryłami piaskowca z wyrzeźbionymi cyframi 1914 i 1918 prowadzi następnie aleją starych drzew do kolejnego pomnika informującego po jednej stronie, iż „MIEJSCE TO OTACZAJĄ MOGIŁY ŻOŁNIERZY WIELU NARODOWOŚCI I WYZNAŃ, ZMARŁYCH W OBOZIE JENIECKIM W LATACH PIERWSZEJ WOJNY ŚWIATOWEJ”, a po drugiej , iż znajdują się tu „MOGIŁY POLEGŁYCH: BRYTYJCZYKÓW, FRANCUZÓW, LITWINÓW, ŁOTYSZÓW, POLAKÓW, ROSJAN I INNYCH NARODOWOŚCI”.
Zarysów mogił nie widać. Pomiędzy alejkami znajdują się sektory wypełnione różną ilością małych krzyży. W niektórych sektorach widać proste rzędy krzyżyków oznaczonych tylko numerami. Nieco większe krzyże posiadają niejednokrotnie inskrypcje z nazwiskami; na niektórych krzyżach wypisane są po dwa nazwiska. Na górnym ramieniu krzyża, nad nazwiskami podane są kolejne numery mogiły (pochowanych?). Przy jednej z główniejszych alejek kilka większych, kamiennych pomników nagrobnych. Jest także strzelisty obelisk pokryty inskrypcjami w języku angielskim, poświęcony angielskim żołnierzom. Żołnierze,którzy wymienieni są na tym pomniku, oraz prawie wszyscy inni Brytyjczycy zostali ekshumowani w 1925 roku, w większości na cmentarz garnizonowy do Poznania, kilku do Berlina. W Leszkowie pozostało 16 niezidentyfikowanych.
Dalej znajduje się pomnik w kształcie prawosławnego krzyża, oraz symboliczny pomnik z kilku warstw kamieni i umieszczonym na nich dużym głazem z wyrzeźbionym krzyżem. Tablica umieszczona w pobliżu informuje, że jest to „POMNIK ROSYJSKICH NIEWOLNIKÓW WOJENNYCH POCHODZENIA NIEMIECKIEGO, WYZNANIA EWANGELICKIEGO”. Nieco dalej - aleja poświęcona jeńcom muzułmańskim, dalej dwa kamienie nagrobne z inskrypcjami w języku hebrajskim.
Pośrodku, u zbiegu kilku alejek ustawiono na trzech schodkach obelisk zwieńczony krzyżem i otoczony słupkami z przyczepionymi do nich metalowymi głowami lwów. Pierwotnie głowy te połączone były łańcuchami. Na obelisku umieszczono marmurowe tablice z różnojęzycznymi napisami następującej treści:

„I otrze Bóg wszelką łzę
z oczu ich a śmierci dalej
nie będzie, ani smutku,
ani krzyku, ani boleści.
Objaw. Św.Jana 21.4
Zmarłym w niewoli jeńcom
Polakom, Litwinom i Łotyszom
Poświęcają
Rodacy
1916”
Cmentarz zajmuje obszar 1,2 hektara. Po drugiej stronie drogi zlokalizowany jest cmentarz wojenny poległych w II wojnie światowej żołnierzy polskich i radzieckich, a także cywilnych ofiar zamęczonych w obozie pracy w Pile.

Opracowanie:Maria Gonta, Marek Przybyłowicz
Data danych:2008-03-11
Nazwisk: 69

Nazwisko
Imię
Stopień wojskowy/
Narodowość
Jednostka
Data śmierci (rrrr-mm-dd)
Miejsce śmierci
Data urodzenia
Miejsce urodzenia Uwagi
????? (CHMIEDW)?????????? (CHŁAMUCHMIED)--1918-??-??Piła / Schneidemühl-- -
????? (SZAKOW)?????? (GAWRYŁ)--1915-03-20Piła / Schneidemühl-- -
?????? (BLINOW)---1915-06-30Piła / Schneidemühl-- -
?????? (CZIBROW)? ( I.)--1915-07-28Piła / Schneidemühl-- -
?????? (DUDYCZ)---1916-06-09Piła / Schneidemühl-- -
?????? (FONIAK)---1915-06-30Piła / Schneidemühl-- -
??????? (AN?REJEW)---1916-??-??Piła / Schneidemühl-- -
??????? (BASYROW)????? / ABDUL--1918-??-??Piła / Schneidemühl-- -
??????? (IPATOW)? ( S.)--1915-06-21Piła / Schneidemühl-- -
??????? (KISIELEW)M.--1915-07-28Piła / Schneidemühl-- -
??????? (UABI???)---1917-??-??Piła / Schneidemühl-- -
???????? (BORŻENKO)?????? (MAKARY)--1915-05-19Piła / Schneidemühl-- -
???????? (CHAIRUMIN)???????? (BARIFUŁD)--1918-??-??Piła / Schneidemühl-- -
???????? (GAWRIŁOW)? ( I.)--1915-07-28Piła / Schneidemühl-- -
???????? (IRBACZEW)? ( G.)--1915-06-21Piła / Schneidemühl-- -
???????? (KOWALEW)?????? (STIEPAN)--1915-09-28Piła / Schneidemühl-- -
???????? (LEWIENIOW)---1915-03-20Piła / Schneidemühl-- -
???????? (MINISZAICH)---1918-??-??Piła / Schneidemühl-- -
???????? (MURZAKOW)---1917-??-??Piła / Schneidemühl-- -
???????? (SU??BUK)---1917-03-21Piła / Schneidemühl-- -
????????? (?ARASZENKO)???? (PIOTR)--1915-03-??Piła / Schneidemühl-- -
????????? (DRORESKI)?????? (SERGEJ)--1915-03-22Piła / Schneidemühl-- -
????????? (MIENCZIKOW)---1915-03-22Piła / Schneidemühl-- -
????????? (TARGUL???)---1917-??-??Piła / Schneidemühl-- -
?????????? (ARCHIET??OW)---1917-??-??Piła / Schneidemühl-- -
?????????? (KARAGIEZOW)A.--1915-07-28Piła / Schneidemühl-- -
?????????? (SUKOMLINOW)??????? (DYMITR)--1917-07-07Piła / Schneidemühl-- -
??????????? (??OMANCZENKO)----Piła / Schneidemühl-- -
???????????? (CHISAMIETAJNOW)??????????? (SIERAZETAIN)--1918-??-??Piła / Schneidemühl-- -
BAMBERW.PTE/ 1ST/ 5TH BAT.LOYAL NORTH LANCASHIRE1916-07-??Piła / Schneidemühl-- -
BANKSC.PTE.WELCH. REGIMENT1916-07-??Piła / Schneidemühl-- -
BOLAMH.PTE.COLDSTREAM GUARDS1916-07-??Piła / Schneidemühl-- -
BROWNEH.PTE.COLDSTREAM GUARDS1916-07-??Piła / Schneidemühl-- -
BUCHANANJ.PTE.SCOT`S GUARDS1916-07-??Piła / Schneidemühl-- -
BULLENJ.PTE.COLDSTREAM GUARDS1916-07-??Piła / Schneidemühl-- -
CANTEILL-PTE.WELCH. REGIMENT1916-07-??Piła / Schneidemühl-- -
CHISHOLMER.PTE. / 15TH BAT.ROYAL SCOT`S1916-07-??Piła / Schneidemühl-- -
CRABTREEA.PTE.COLDSTREAM GUARDS1916-07-??Piła / Schneidemühl-- -
CURLW.PTE.SCOT`S GUARDS1916-07-??Piła / Schneidemühl-- -
CUTHILLJ.PTE.SCOT`S GUARDS1916-07-??Piła / Schneidemühl-- -
DEVINEH.PTE.BLACK WATCH.1916-07-??Piła / Schneidemühl-- -
GADOMSKILUCJAN--1915-03-23Piła / Schneidemühl-- -
GED?OW---191?-03-26Piła / Schneidemühl-- -
GIEDRYSPIOTR--1917-04-06Piła / Schneidemühl-- -
GLOUCHO.PTE.???SHIRE LIGHT INFANTRY1916-07-??Piła / Schneidemühl-- -
HANDLEYA.PTE.SCOT`S GUARDS1916-07-??Piła / Schneidemühl-- -
HAYLORS.PTE.SCOT`S GUARDS1916-07-??Piła / Schneidemühl-- -
ISAACR.PTE.SOUTH WALES BORDERERS1916-07-??Piła / Schneidemühl-- -
JACKSONP.PTE.COLDSTREAM GUARDS1916-07-??Piła / Schneidemühl-- -
KENNYW.PTE./ 9TH BAT.NORTH CUMBERLAND FUSILIERS1916-07-??Piła / Schneidemühl-- -
MAHONEYB.J.PTE.ROYAL FUSILIERS1916-07-??Piła / Schneidemühl-- -
MAJEWSKIJÓZEF--191?-??-24Piła / Schneidemühl-- -
MARKLANDA.PTE.SCOT`S GUARDS1916-07-??Piła / Schneidemühl-- -
MELLOREPTE.SCOT`S GUARDS1916-07-??Piła / Schneidemühl-- -
MICHALSKIANTONI--1917-??-??Piła / Schneidemühl-- -
MONKEPTE.GLOUCESTER REG.1916-07-??Piła / Schneidemühl-- -
MOUNSEYJPTE/ 1ST/ 4TH BAT.LOYAL NORTH LANCASHIRE1916-07-??Piła / Schneidemühl-- -
PENSAK (BENSAK?)PAWEŁ--1915-09-17Piła / Schneidemühl-- -
PHILIPSH.PTE.COLDSTREAM GUARDS1916-07-??Piła / Schneidemühl-- -
PORVERA.PTE.SCOT`S GUARDS1916-07-??Piła / Schneidemühl-- -
PRITHARDD.C.LC/ CPLWELCH. REGIMENT1916-07-??Piła / Schneidemühl-- -
REEVESL.PTE/ 1ST/ 8TH BAT.KING'S LIVERPOOL REGIMENT1916-07-??Piła / Schneidemühl-- -
RICKAHARALD--1917-03-29Piła / Schneidemühl-- -
ROSSA.PTE.SCOT`S GUARDS1916-07-??Piła / Schneidemühl-- -
SHAWW.PTE.SCOT`S GUARDS1916-07-??Piła / Schneidemühl-- -
SMITHM.W.CPL.ROYAL FUSILIERS1916-07-??Piła / Schneidemühl-- -
STIMPSONW.PTE.COLDSTREAM GUARDS1916-07-??Piła / Schneidemühl-- -
WHITE-PTE.SCOT`S GUARDS1916-07-??Piła / Schneidemühl-- -
YATESW.PTE.COLDSTREAM GUARDS1916-07-??Piła / Schneidemühl-- -


Powrót do strony głównej